Of je nu gelooft dat het kan of gelooft dat het niet kan je hebt gelijk – Henry Ford-
Wat is pijn?
Pijn is een signaal. Het maakt je attent op iets en vraagt je om actie te ondernemen (of om juist rustig aan te doen). Dus als je een sneetje hebt in je vinger heb je een beetje pijn zodat je een pleister plakt, en zodra je dat doet is de pijn weg. Je hebt immers actie ondernomen en “het gevaar” is daarmee geweken.
Als je arm gebroken is dan is het belangrijker dat je in actie komt en dus heb je meer pijn, om te voorkomen dat je gaat spitten of sporten. Dus je komt in actie, je gaat naar het ziekenhuis en de arts zet je arm en legt er een gipsje om. Op dat moment is het gevaar grotendeels geweken, je hebt actie ondernomen en dus is de pijn grotendeels weg. De restpijn is nodig om jou ervan te weerhouden je arm te zwaar te belasten om je zo de gelegenheid te geven te helen. Naarmate het helingsproces vordert vermindert de pijn tot je geheeld bent en de pijn helemaal weg is.
Wat bepaalt of er pijn nodig is en hoeveel?
Pijn wordt aangestuurd door je onderbewuste, en naarmate het belang groter is wordt de pijn erger. Bij een klein kind is het onderbewuste nog aan het leren om te bepalen of en hoeveel pijn er nodig is. Een mooi voorbeeld is dat als een peuter valt, het niet meteen pijn heeft, maar eerst kijkt naar de verzorger of die geschrokken is. Is dat zo dan is pijn dus nodig, is dat niet zo dan is pijn “nog” niet nodig.
Vervolgens kijkt het kind waar het op gevallen is, als dit beschadigd is dan volgt alsnog pijn. Zo niet dan is pijn dus niet nodig en gaat het kind weer verder. Je zou kunnen zeggen dat de mate van schrik van de verzorgers de hoogte van de pijngrens bepaalt.
Een ander voorbeeld om te illustreren dat het onderbewuste pijn stuurt is: Als een soldaat op het slagveld zijn arm verliest, voelt hij geen pijn tot het moment dat hij weet dat zijn arm weg is. En dan is het meteen gillen. Het belang van ingrijpen is enorm, een kwestie van leven en dood.
Pijn is nuttig
Mensen die geen pijn kunnen voelen worden niet zo oud. Ze weten niet dat er iets aan de hand is, ondernemen daardoor geen actie. Zo kan de zaak uit de hand lopen omdat het gebroken bot toch belast wordt of de ontstoken blinde darm niet behandeld wordt. Vroeg of laat gaat dat fout.
Is chronische pijn ook nuttig?
Nee! De pijn is alleen nuttig als het nog een signaalfunctie heeft. Als er dus ingegrepen moet worden of het weefsel nog niet hersteld is. Vaak is de pijn dan ook weg maar komt later weer terug om dan chronisch te worden.
Er zijn onderzoeken gedaan bij gezonde mensen die nergens last van te hebben. Sommigen van die mensen bleken dezelfde afwijkingen te hebben die de oorzaak zou zijn van chronische pijn bij anderen die wel klachten hebben. Kortom de afwijking is niet de oorzaak van de chronische pijn.
Zodra er actie is ondernomen en er is verder medisch niets meer mogelijk dan houdt de pijn op nuttig te zijn.
Chronische pijn is gevaarlijk
Stel het brandalarm gaat, je gaat naar buiten. Het blijkt vals alarm of de brandweer lost het probleem op. Dan wordt het brandalarm uitgezet en kun je weer naar binnen zodat als het weer nodig mocht zijn het brandalarm zijn werk kan doen.
Chronische pijn is een brandalarm wat blijft afgaan ok nadat het gevaar geweken is. Dat is én super irritant én b. Gevaarlijk. Want als er dan brand uitbreekt hoe weet je dat dan?
Stel dat jij op een schaal van 0 tot 10 een pijncijfer 8 hebt. En er gebeurt iets in je lichaam wat potentieel gevaarlijk is maar wat maar een pijncijfer 7 heeft. Dan voel je dit niet. Kom je niet in actie en kan het probleem escaleren.
Wat is dan de oorzaak?
Er zijn 2 oorzaken voor chronische pijn:
- Het afleiden van emoties (zie mijn blog )
Als het onderbewuste zich aan het vormen is dan is een kind zeer gevoelig voor dingen die de liefde en dus zijn overleven in gevaar zouden kunnen brengen. Een kind merkt dat als het boos is de verzorgers het minder lief of zelfs irritant vinden. Daarmee is er evolutionair een gevaar dat de verzorgers niet meer voor het kind zorgen en het kind dus sterft. De boodschap die zo jarenlang herhaalt wordt is: Emoties zijn gevaarlijk. Door je pijn te geven kan het onderbewuste de aandacht afleiden van de schadelijke emotie en er zo voor zorgen dat je verzorgers van je blijven houden. (Nu denk je waarschijnlijk, ja maar, ik ben geen kind meer? Precies!)
- Je onderbewuste geeft een ander signaal. Bijvoorbeeld: Doe het nu eens wat rustiger aan. Of zeg eens nee tegen de ander (en ja tegen jezelf|)
We zijn nogal uit verbinding geraakt met ons gevoel. Hoofdpijn? Paracetamolletje. Buikpijn? Paracetamolletje.
Er is een signaal, maar dat negeren we, het is lastig, het komt even niet uit (lees: het komt nooit uit). We “moeten” door, door, door. Als je het signaal onderdrukt zal het lichaam een ander signaal geven. De eerste keer fluistert je lichaam je in je oor, de tweede keer tikt het op je schouder en de derde keer neemt het een honkbalknuppel. Wie niet luisteren wil…. We gaan voortdurend over onze eigen grenzen (Als je je hierin herkent lees dan dit artikel ). Hoe krijg je heel veel gedaan zonder over je grenzen te gaan?
(En nu denk je misschien maar welk signaal geeft mijn lichaam dan? En waarom niet meteen? Precies!)
Hoe kom je er vanaf?
Allereerst is het belangrijk om te weten dat het de taak van jou onderbewust is om je veilig te houden. En zodra je onderbewuste begrijpt dat de manier die het gebruikt niet meer werkt (Het gebruikt nog steeds hetzelfde systeem als toen je 4 was!) laat het dat onmiddellijk los.
En in het tweede geval, als jij bereid bent om niet meer over je grenzen te gaan of vanuit positieve motivatie te gaan leven (niet meer “ik moet” maar “ik wil”) kunnen we het onderbewust overtuigen om de pijn uit te zetten of een nuttiger en herkenbaarder signaal te geven.
Wil je weten hoe? Lees dit.
Over de auteur: Patrick van Velzen is pijn oplosser bij Maak jezelf beter en is gespecialiseerd in het aanpakken van de oorzaak en het verminderen en verwijderen van pijn en ongewenste symptomen.