Of je nu gelooft dat het kan of gelooft dat het niet kan je hebt gelijk – Henry Ford-
Wat is pijn?
Pijn is een signaal. Het is er om je attent te maken op iets en vraagt je om actie te ondernemen of juist rustig aan te doen. Stel, je hebt een sneetje in je vinger. Je voelt een beetje pijn, plakt er een pleister op en de pijn verdwijnt. Je hebt actie ondernomen en daarmee is het “gevaar” geweken.
Bij ernstigere blessures, zoals een gebroken arm, is de pijn heviger om je te dwingen in actie te komen – bijvoorbeeld door naar het ziekenhuis te gaan. Nadat de arts je arm heeft gezet en in het gips heeft gelegd, neemt de pijn af. Het restant van de pijn voorkomt dat je je arm te zwaar belast, zodat je lichaam kan genezen. Naarmate het helingsproces vordert, verdwijnt de pijn volledig.
Wat bepaalt hoeveel pijn er nodig is?
Pijn wordt aangestuurd door je onderbewuste. Hoe belangrijker het signaal, hoe heviger de pijn. Een mooi voorbeeld is een peuter die valt. Hij kijkt eerst naar zijn verzorger: als die geschrokken reageert, ‘besluit’ het onderbewuste dat pijn nodig is. Reageert de verzorger kalm, dan is pijn vaak “niet nodig” en gaat het kind gewoon door.
Een ander voorbeeld: een soldaat op het slagveld die zijn arm verliest, voelt vaak geen pijn totdat hij zich realiseert dat zijn arm weg is. Het onderbewuste bepaalt dat pijn op dat moment niet functioneel is – overleven staat voorop.
Pijn is nuttig
Pijn heeft een belangrijke functie. Het signaleert dat er iets mis is en dwingt je actie te ondernemen. Mensen die geen pijn voelen, leven vaak niet lang, omdat ze bijvoorbeeld niet doorhebben dat een bot gebroken is of dat een blindedarmontsteking fataal kan worden.
Is chronische pijn ook nuttig?
Nee. Chronische pijn heeft geen signaalfunctie meer. Zodra er medisch niets meer te doen is en het weefsel genezen is, verliest pijn zijn nut. Toch blijft chronische pijn aanhouden. Dit is vergelijkbaar met een brandalarm dat blijft loeien, zelfs nadat het gevaar geweken is. Het is niet alleen irritant, maar ook gevaarlijk: hoe herken je een nieuwe brand als het alarm altijd afgaat?
De oorzaken van chronische pijn
- Het afleiden van emoties Als kind leer je vaak dat bepaalde emoties ‘gevaarlijk’ zijn, bijvoorbeeld omdat ze de liefde van verzorgers in gevaar brengen. Je onderbewuste probeert deze emoties te vermijden door pijn te veroorzaken, zodat je aandacht wordt afgeleid. Dit mechanisme kan blijven bestaan, zelfs als je volwassen bent.
- Het negeren van signalen Je lichaam geeft signalen, zoals hoofdpijn of vermoeidheid, maar we negeren ze vaak. Een paracetamolletje hier, een pijnstiller daar, en we gaan door. Maar je lichaam blijft proberen je aandacht te trekken. Eerst fluistert het, dan tikt het je op je schouder en uiteindelijk gebruikt het een honkbalknuppel. Chronische pijn ontstaat vaak omdat we structureel over onze grenzen gaan.
Hoe kom je ervan af?
- Begrijp de functie van je onderbewuste Het onderbewuste probeert je veilig te houden. Zodra het beseft dat de huidige strategie niet meer nodig is of werkt, laat het die los. Dit kan bijvoorbeeld door bewustwording en het doorbreken van oude patronen.
- Leef vanuit positieve motivatie Stop met “ik moet” en start met “ik wil”. Door niet langer over je grenzen te gaan en te luisteren naar je lichaam, kun je je onderbewuste overtuigen om de pijn uit te zetten of een ander, nuttiger signaal te geven.
Chronische pijn hoeft geen levenslange straf te zijn. Door te begrijpen waar de pijn vandaan komt en je patronen te veranderen, kun je het brandalarm uitschakelen en weer in balans komen. Wil jij ontdekken hoe? Neem de eerste stap naar een pijnvrij leven.